Μάτιασμα: Θρησκεία vs επιστήμη

ΜΑΤΙΑΣΜΑ ή ΒΑΣΚΑΝΙΑ θεωρείται η αρνητική επίδραση μέσω του βλέμματος, σε ανθρώπους, ζώα και φυτά. Πιστεύεται ότι εκδηλώνεται στους ανθρώπους με πονοκέφαλο, στα ζώα με κατάρρευση ενώ τα φυτά μαραίνονται.

Μικρή ιστορική αναδρομή

Η πίστη στο μάτιασμα έρχεται από πολύ μακριά, την συναντάμε στους Χαλδαίους, Ασσύριους, Εβραίους, Αιγυπτίους, Έλληνες και Ρωμαίους και συνεχίζει να διατηρείται μέχρι σήμερα, απασχολώντας ακόμη και την επιστήμη. Οι περισσότερες θρησκείες δέχονται τη βασκανία και έχουν η κάθε μια το τελετουργικό και τα φυλακτά της.

Στα αρχαιοελληνικά κείμενα συναντάμε πολλές αναφορές στη βασκανία. Ο Δημόκριτος, ο Πλούταρχος, ο Αριστοτέλης και πολλές άλλες σημαντικές προσωπικότητες της εποχής, ασχολήθηκαν με το θέμα και προσπάθησαν να δώσουν λογική εξήγηση στο φαινόμενο. 

Γιώργος Ανδρίτσος, φοιτητής Οδοντιατρικής Σχολής Αθηνών

Πού πιστεύεται ότι οφείλεται;

Πιστεύεται ότι το μάτιασμα είναι αποτέλεσμα μιας στοχευόμενης έντονης και ασυνείδητης τηλεπαθητικής επίδρασης, ιδιαίτερα πάνω σε άτομα με άσχημη ψυχική κατάσταση, ταλαιπωρημένα και γενικά πιο αδύναμα. Έτσι θεωρείται ότι το άτομο που ματιάζει δεν κάνει κάποια ιδιαίτερη χειρονομία ή άλλη πράξη. Αρκεί απλά το γεγονός εκδήλωσης θαυμασμού με κάπως έντονο τρόπο.

Η λαϊκή άποψη - άποψη της θρησκείας

Η λαϊκή παράδοση θεωρεί ότι τα άτομα που μπορούν να ματιάσουν, έχουν κάποια συγκεκριμένα χαρακτηριστικά π.χ. τα ανοιχτόχρωμα ή μικρά μάτια, τα σμιχτά φρύδια, ενώ αντίθετα οι σαββατογεννημένοι δεν ματιάζονται. Για την αποτροπή του έχουν επινοηθεί τα φυλακτά που συνήθως περιέχουν θρησκευτικά σύμβολα ή κείμενα. Επίσης πιστεύεται ότι κάποιες χειρονομίες ή φράσεις προσφέρουν προφύλαξη από το κακό μάτι, όπως το γνωστό μας «φτού σου μη βασκαθείς» ή «φτύσε τον κόρφο σου».

Αφού όμως επέλθει το μάτιασμα, υπάρχουν χιλιάδες τρόποι για την αντιστροφή αυτού του αρνητικού φαινομένου, με το λεγόμενο ξεμάτιασμα. Χρησιμοποιώντας αλάτι, λάδι, κάρβουνο και πολλά άλλα υλικά, μαζί με ευχές ,ξεμπλοκάρουν το ματιασμένο άτομο. Αυτές οι τεχνικές μεταφέρονται από γενιά σε γενιά συγκεκριμένους τρόπους για να μην χάσουν την δύναμή τους. π.χ. πηγαίνει από άντρα σε γυναίκα εναλλάξ, ή από γιαγιά σε εγγόνι. Η Χριστιανική θρησκεία διαβάζει ευχές και για φυλακτό έχει το σταυρό. 

Μέρος της λαϊκής ιατρικής, ήταν ένα αποκούμπι, που περισσότερο επενεργούσε ως ψυχολογική υποστήριξη, λόγω και της θρησκευτικής παραμέτρου της. Η δύναμη της πίστης, είναι από μόνη της το φάρμακο θαύμα και μπορεί πραγματικά να πάρει την θέση της επιστήμης κάποιες φορές. Έτσι συναντάμε συχνά πυκνά μαρτυρίες που βεβαιώνουν περιπτώσεις ματιάσματος.

Η άποψη της επιστήμης 

Η επιστημονική ερμηνεία του ματιάσματος ανάγεται στη δυνατότητα αυθυποβολής του ανθρώπου και τη θεωρία της αυτοεκπληρούμενης προφητείας. Όλες οι άλλες εκδοχές άπτονται μεταφυσικών θεωριών και δεν μπορούν επιστημονικά να σταθούν αφού δεν ακολουθούν τους κανόνες της επιστήμης.

Επιπλέον, οι θετικές επιστήμες δεν έχουν καταφέρει να μετρήσουν ή έστω να ανιχνεύσουν αυτή την ενέργεια της βασκανίας, με τα μέσα και τις γνώσεις του σήμερα, ακριβώς όπως δεν μπορεί να μετρηθεί η θετική ή αρνητική αύρα του feng shui. Επομένως αφού δεν γνωρίζουμε τη μορφή της, η αντιμετώπισής της δεν μπορεί να είναι επιστημονική. Έτσι η αντιμετωπίζεται με τον ίδιο τρόπο που ενδεχομένως ενεργεί. Εφόσον ενεργεί με τη δύναμη της σκέψης, με τον ίδιο τρόπο αποβάλλεται, δηλαδή με την θετική σκέψη του ατόμου που ξεματιάζει αλλά και του ίδιου του «ματιασμένου».